Մայիսյան հերոսամարտերը
- Սարդարապատի հերոսամարտ (մայիսի 21–29),
- Բաշ Ապարանի հերոսամարտ (մայիսի 23–29),
- Ղարաքիլիսայի հերոսամարտ (մայիսի 24–28)
Ինչից սկիզբ առավ ամեն բան՝
Առաջին աշխարհամարտը դեռ չէր ավարտվել երբ Ռուսաստանում տեղի ունեցավ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից (1917 թ.) հետո ռուսական զորքերը լքել են Կովկասյան ռազմաճակատը:Ինչը հնարավորություն ընձեռնեց թուրքիային Ռուսների գրաված Արևմտյան Հայաստանը իրենցով անել և դուրս գալ Միջին Ասիա։ Թուրքերը խախտելով 1917 թ-ի դեկտեմբերի 5-ին կնքած զինադադարը, 1918 թ-ի փետրվարից անցնում են հարձակման։Իչքան էլ որ դիմակայություն լիներ թշնամուն հաջողվում էր առաջ շարժվել։ՈՒնենալով մեկ նպատակ շրջափակել Երևանը և հասնել մինչև Բաքում այսպիսով գրավել Անդրկովկասը։Սկզբում գրավեցին Վանը որին հաջորդեց Վանը Այդ ժամանակ սկսվեց Բաթումի հաշտության խորհրդաժողովը մինչ շարունակվում էր բանակցություները,մայիսին անցնելով Ախուրյանը սկսվեց Ալեքսանդրապոլի ռմբակոծումը։Այն անցավ թուրքերի ձեռքը նաև կայարանը և բացվեց Երևան տանող ճանապարհը Արարատյան դաշտի միջով այս ամեն ինչից հետո հայեր որոշում են համախմբվել և դիմադրություն ցուց տալ։10-հազարանոց զորախմբի հրամանատար է նշանակվում գեներալ Մովսես Սիլիկյանը և դիմադրում Երևան տանող ճանապարհին։
Սարդարապատի հերոսամարտ (մայիսի 21–29)
Մայիսի 22–29-ը Սարդարապատի պաշտպանության կազմակերպումը հանձնարարել էր գեներալ Մովսես Սիլիկյանին: Թուրքական բանակի առաջապահ ուժերը մայիսի 21-ին գրավել են Սարդարապատ կայարանն ու նույնանուն գյուղը : Մայիսի 22-ին անցել են հարձակման հայերը կոտրելով թուրքերի դիմադրությունը, վերագրավել Սարդարապատ կայարանն ու գյուղը և հարկադրել թշնամուն նահանջել շուրջ 15–20 կմ: Սակայն երբ հայկական ուժերը դադարեցրել են հետապնդումը, թուրքերը վերադասավորել են ուժերը և կրկին հարձակվել մշեցիների ջոկատի հետ շրջանցել են թուրքերին և հարվածել թիկունքից, միաժամանակ հայկական հիմնական ուժերը գրոհել են ճակատից: և գրանցել հաղթանակ։
Բաշ Ապարանի հերոսամարտ (մայիսի 23–29)